Uzun süren bir eğitim aşamasından sonra iş hayatına başladığınız ilk günden itibaren, kariyeriniz boyunca duyacağınız kelimelerden biri mülakat kelimesidir. Mülakat ne demek sorusunun yanıtını kısaca iş görüşmesi olarak verebiliriz. Mülakat bir anlamda işe giriş ön biletinizdir. Eğer bu görüşmeyi başarılı bir şekilde sonlandırır ve iz bırakırsanız bir sonraki aşamada rakiplerinizden bir sıfır önde olursunuz. İş hayatı rakiplerle dolu bir ortamdır. Bu rakipler kimi zaman şirket içinden olur kimi zaman başka şirketlerden. Günün sonunda konuşulan siz olmak istiyorsanız ilk hedefiniz başarılı olmaktır. Bu başarıyı sağlamak için adil çalışma prensibini belirlemek de esastır. Başarılı olmak, adil ve doğru çalışma prensibini belirlemek kariyer hayatınızın ileriki dönemlerinde size liderlik unvanını da getirecektir. İyi bir lider olmak için yapılması gerekenler, liderlik vasıfları ve yönetici – lider arasındaki farkları kaleme aldığımız blog yazımızı okumak için TIKLAYIN.
Bugün bu yazımızda iş hayatındaki basamakların ilkini anlatacağız; mülakat.
Mülakat ne demek?
Mülakat nedir kısa tanımını yapalım öncelikle. Mülakat, çalışan alımı yapan firma yetkilileri ve işe başvuran adayların birbirlerini tanımak için yaptıkları iş görüşmesine denir. Mülakat sırasında, başvuran adayın eğitim geçmişi, çalışma koşulları, adayın tecrübeleri ve karakteri, bilgi birikimi, hedefleri ve kariyer planı konuşulur. İnsan kaynakları ya da firma yetkilisi tarafından adayın verdiği yanıtlar değerlendirilir ve eğer karşılıklı olarak uygun görülürse işe alım gerçekleşir. Mülakatın birçok çeşidi vardır. Genellikle yetkinlik bazlı mülakatlar, telefon mülakatları, stres mülakatı gibi mülakat türleri vardır. Özellikle stres mülakatı içlerinde en zorlu olanlardan biridir diyebiliriz. İşverenin adayın gözünü korkutan sorularla bir nevi ona baskı uygulayarak yaptığı mülakat türlerinden biridir. Buradaki amaç, adayın stres altında kendini bu durumdan nasıl kotarabildiğini görmektir. Bu bir anlamda kriz yönetimi testi de olabilir. Aday için bu anlamda başarının sırrı olabildiğince sakin kalmak ve heyecana yenilmeyip çözüm odaklı yanıtlar vermektir.
Mülakat soruları
Mülakat nasıl yapılır sorusunun yanıtı iş koluna ve iş tanımına bağlı olarak değişir. Kurumsal firmalarda yapılan mülakatlar daha farklı pek çok kalemi içerirken profesyonellik anlamında daha alt kategoride olan küçük şirketler için farklı başlıklar içerebilir. Genelleme yapacak olursak, insan kaynaklarının mülakatta soracağı soruları aşağıdaki gibi tanımlayabiliriz.
- Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?
- Şirketimize başvurma nedeniniz nedir, neden bizimle çalışmak istiyorsunuz?
- Bugüne kadar ne gibi tecrübeleriniz oldu? İş deneyimlerinizden bahseder misiniz?
- Bu işte sizi tercih etme nedenlerimiz nelerdir? Diğer bir deyişle sizinle neden çalışalım?
- Kariyer hedefleriniz nelerdir?
- Bugüne kadar gerçekleştirmiş olduğunuz projeleriniz hakkında bilgi verir misiniz?
- İş değiştirme nedeniniz nedir? Bir önceki iş yerinden neden ayrılmayı tercih ettiniz?
- Sevdiğiniz ve seçtiğiniz mesleği mi yapıyorsunuz yoksa bir takım nedenler neticesinde mi bu iş kolunu tercih ettiniz?
Mülakat yalnızca insan kaynaklarının size sorular sorduğu “tek taraflı” bir görüşme değildir. Başvuru yaptığınız firmayı tanımak için siz de insan kaynaklarına ya da firma yetkililerine birtakım sorular yönlendirebilirsiniz. Böylece işe girdikten sonra yapıyı öğrenip pişman olmak yerine, işe girmeden firma kültürü hakkında bilgi sahibi olmuş olursunuz. Unutmayın ki firma kültürü, firma misyonu ve firma vizyonu, işi kabul etmeniz durumunda neler yaşama potansiyelinizin olduğunun en açık belgesidir. Peki, insan kaynaklarına ne gibi sorular sorabilirsiniz şimdi gelin birkaç cümle ile bundan bahsedelim.
- Gelecekteki büyüme planınız ve ileriki dönemde hedefledikleriniz nelerdir?
- Terfi aşamasında nasıl bir ön değerlendirme söz konusudur? Çalışanların terfi süreci hakkında bilgi verir misiniz?
- Kurum kültürünüz hakkında bilgi verir misiniz?
- İşe başladığım ilk dönemde beni nasıl bir süreç bekler? Örneğin bir oryantasyon süreci olacak mıdır?
Mülakat sırasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Mülakat, iş görüşmesi genel olarak stresli bir durumdur. Bu durum hemen hemen herkes için geçerlidir. Ne kadar kendinize, diplomanıza, eğitiminize, tecrübenize güveniyor olsanız da o ikili mülakatta ilk saniyeler bir gerginlik olması muhtemeldir ve doğaldır da. Mülakat sırasında dikkat etmeniz gereken bazı başlıklar vardır. O stres anında kendinizi sakinleştirerek işe başlamanızda yarar var. Aksi halde kendinizi doğru ifade edemeyebilir ya da tereddütlü yaklaşımınız ile karşı tarafta güven zedelenmesi yaşatabilirsiniz. Peki, mülakat sırasında nelere dikkat etmek gerekir şimdi gelin biraz buna değinelim.
- Kendine güvenmek ilk adımdır. Tecrübeniz az bile olsa en önemli şey özgüvendir. Kendinize güvendikten sonra başaramayacağınız bir iş yoktur. Olsa olsa biraz zaman alır ama günün sonunda mutlaka başarırsınız.
- Enerjik ve güler yüzlü olun. Bu sizin ne kadar istekli olduğunuzun da bir göstergesi olacaktır. Asık suratla negatif elektrik yaymamaya dikkat edin, abartılı kahkahalardan da kaçının elbette. Doğallık daima alkışı alır ancak güler yüzlü olmak ekstra bir değer katar.
- Sorulara samimi cevaplar verin. Cevaplarınız mümkünse paragrafları kapsamasın, öz ve net olun.
- Aşırı el kol hareketlerinden kaçının. Bu anlamda sakin bir duruşunuz olsun.
- Stres anında çoğumuzun ilk yaptığı şeylerden biri bacaklarımızı sallamaktır. Ancak unutmayın ki beden dilinde bu stres altında olduğunuzun apaçık bir göstergesidir. Bu nedenle bacaklarınızı sallamaktan ya da saçlarınızla oynamaktan kaçınmanızda fayda var.
- Eski iş yerinizi ne olursa olsun kötülemeyin. Eğer iyi bir ayrılıksa eski firmanızı onore edebilirsiniz. Bu bir anlamda sadakat duygunuzun gücünü de gösterir. Eğer çok kötü ayrıldıysanız bunu nefretle kusmaktan kaçının.
- Maaş pazarlığı için doğru yer ve zamanlama olmayabilir. Hele ki ilk mülakatta hemen para konularına girmeyin. Muhtemelen size maille bir dönüş yapıp teklif vereceklerdir. O zaman uygun bir dille düşüncelerinizi paylaşırsınız.
