Ayakta kalabilmek ve belirli bir refah düzeyine erişebilmek için çalışmak şart. Çalışma şartları her bir iş kolu için birbirinden farklı kalemleri içeriyor. Kimi iş imkânları ülke dahilinde olurken kimi işler ülke sınırlarını aşacak düzeyde olabiliyor. Çalıştığınız firmanın yurt dışı ofisi de buna dahil, okuduğunuz yabancı üniversiteden sonra ikamet ettiğiniz ülkeye direkt yerleşmek ve burada iş bulmak da… İşin özünde amaç aynı; başarılı olmak. İş imkânları geniş bir yelpazede çıkabiliyor kariyer yolculuğunda. Bazen bambaşka bir iş hayal ederken, asıl arzuladığımız şeyin farklı olduğunu anlayabiliyoruz. Bunu bazen okurken idrak ediyoruz bazen de iş hayatına geçtiğimizde. Günün sonunda hedef başarmak ancak bu başarıyı mutlu olarak, işimizden zevk alarak yapmamız da bir gereklilik. Aksi halde sabah 08:30 ila 18:00 saatlerinde iş yapan bir robottan farksız oluruz öyle değil mi? Önemli olan işi sevmek, işten zevk almak. Bu sayede verim de artacaktır zaten. Artan verim işverenin dikkatini çekecek ve kariyer hayatının ivmelerle dolu dönemi de başlayacaktır. Yani aslında her şey işi sevmekle başlar. Daha önce de belirttiğimiz gibi bu iş imkânları kimi zaman ülke dahilinde olurken kimi zaman yurt dışında olabilir. Her halükarda, işlemesi gereken birtakım prosedürler vardır. Bugün konumuz Türkiye’ye gelen ve çalışmak isteyen yabancı personel adaylarının alması gereken izin olan çalışma izni. Dilerseniz önce çalışma izni ne demek kısaca değinelim.
Çalışma izni nedir, kısaca…
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından resmi bir belge şeklinde düzenlenen Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren izin belgesine çalışma izni denir. Çalışma izninin geçerlilik süresi vardır. Bu süre dolduktan sonra yenilemek gerekir. Bu noktada devreye süreli izin gelir. Süreli izin nedir kısaca göz atalım. Çalışma izni başvurusu yapıldıktan sonra eğer olumlu bir dönüş sağlanırsa yabancıya bir yıl geçerli süreli çalışma izni verilir. Burada önemli olan iş ya da hizmet sözleşmesinin süresinin aşılmamasıdır. Gerçek ya da tüzel kişiye veya kuruma ait belirli bir iş yerinde çalışmak şartı aranır. Süresiz çalışma iznine gelince… Türkiye’de ikamet eden bir yabancı, uzun dönem ikamet izni ya da en az 8 sene kanuni çalışma iznine sahipse süresi çalışma izni için başvuruda bulunabilir. Türkiye’de yabancı uyruklu bir kişinin herhangi bir şirkette çalışabilmesi için çalışma iznine sahip olması kanuni bir zorunluluktur. Bu zorunluluk, 4817 sayılı “Yabancıların Çalışma İzinleri” hakkındaki kanunda ifade edilir. Bu izin Türkiye Cumhuriyeti Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilir. Bakanlıktan izin isterken yabancı personel adayının geçmiş tecrübelerine, eğitimine ve ikametine dair bazı belgeler gereklidir. Sadece yabancı personel adayını ilgilendirmekle kalmaz aynı zamanda işverenin durumu da önemlidir. Bu şu demek… İlgili kanuna göre Türkiye Cumhuriyeti Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışma izninin verilebilmesi için işverenin ve çalışacak olan yabancı personel adayının tüm kriterleri karşılıyor olması gereklidir. Kriterler karşılansa dahi çalışma izninin kesin olarak verilebileceğini garanti etmez bu durum çünkü çalışma izninin alınabilmesi için pek çok gereklilik vardır. Bunlardan kısaca bahsedelim…
Yabancı çalışma izni nasıl alınır?
Yabancı personelin şirkete alınması için gereken çalışma izni bazı kriterlere ihtiyaç duyar. Çalışma izninin verilmesinde etkili olan birkaç başlık vardır. Bunlardan ilki yabancı personelin yerini doldurabilecek aynı niteliklere sahip Türk personelin bulunmamasıdır. Yabancı personel adayının vatandaşı olduğu ülke bir diğer kriterdir. Yabancı personel adayının uzmanlık alanı, eğitimi, nitelikleri, yetkinlikleri, eğitim durumu, tecrübeleri, güvenlik soruşturması ve benzeri gibi etkenler çalışma izninin verilmesinde dikkat edilen unsurlardan yalnızca birkaçıdır. Çalışma izni başvurusunda iki farklı başvuru seçeneği bulunur; yurtiçi çalışma izni başvurusu, yurt dışı çalışma izni başvurusu. Yurtiçi çalışma izni başvurusunda çalışacak olan personelin en az 6 ay geçerli ikamet kâğıdı bulunması gereklidir. İkamet kâğıdı sahibi yabancı personel adayı, çalışma izni için Çalışma Bakanlığı’na başvuruda bulunabilir. Yurt dışı başvurusunda ise ikamet şartı aranmaz. Yabancı personel kendi ülkesinde Türk Temsilciliği aracılığı ile başvuruda bulunabilir. Türkiye’deki işveren de gerekli evrakları hazır ederek Çalışma Bakanlığı’na başvuruda bulunabilir. Eğer yabancı personel adayı, çalışma izni için başvurmuşsa ve bu talep reddedilmişse 1 sene boyunca işverenin yeniden çalışma izni için başvurması söz konusu değildir. Reddedilen çalışma izni başvurusunun da diğer çalışma izni başvuru teşebbüsleri için pek iyi bir referans olduğu söylenemez. Bu nedenle çalışma izni başvurusu yaparken mutlaka çok dikkatli olunmalı ve tüm belgelerin, prosedüre ve kanunun gerekliliklerine göre hazırlanmış olmasına dikkat edilmelidir.
Yabancı çalışma izni için gerekli evraklar hangileridir?
Yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi birtakım kriterlerin karşılanması, %100 oranında çalışma izninin alınabileceğini garanti etmez. Çalışma izninin alınabilmesi için tüm belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması ve sunulması gereklidir. Çalışma izni için gerekli olan belgeler; işverenin ikametgâhı, işverenin kimlik fotokopisi, çalışanın pasaportu, çalışana ait 4 adet vesikalık fotoğraf, işverenin nüfus sureti örneği, çalışma izni dilekçesi, işveren tarafından bir davetiye. Başvuru yapıldıktan sonra eğer gerekli şartlar uygunsa çalışma izni verilir. Bundan sonra takip edilmesi gereken süreç de şu şekilde ilerler. Çalışma izni verildikten sonra yabancı personel adayının başvuru yaptığı Türk Temsilciliği’ne giderek çalışma ve ikamet izin harçları ve vize harcını ödemesi gerekir. Türk Temsilciliği, yabancı personelin pasaportuna vize etiketi yapıştırır ve ardından yabancı personel Türkiye’ye giriş yapabilir. Yabancı personelin, yurda giriş tarihinden itibaren 30 gün içinde SGK sigorta girişinin yapılması gerekir. Personel işe başladıktan sonra eğer çalışma izni süresini uzatmak isterse o zaman şu şekilde bir prosedür ilerler. Çalışma izni uzatılmak isteniyorsa, izin süresi sona etmeden uzatma başvurusunda bulunmak gerekir. Çalışma izni süresi dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları işleme alınmaz mutlaka öncesinde uzatma başvurusunda bulunmak gerekir. Çalışma izninin uzatılması için yapılan başvurunun bekleme aşamasında yabancı personel 45 gün süreyi geçmemek kaydıyla işine devam edebilir; iş değiştiremez, aynı iş yerinde ve aynı bölümde çalışmak zorundadır. Bu süre içerisinde yapılan çalışmada, yabancı personelin hakları aynı şekilde geçerlidir ve işverenin yükümlülükleri devam etmektedir.
Yabancı çalışma izni e-devlet üzerinden alınabilir mi?
E-Devlet sistemi hayatımızı kolaylaştırmaya devam ediyor. Hatırlarsanız daha önce E-Devlet nedir, E-Devlet’te hangi işlemler yapılır ve benzeri gibi başlıkları kaleme aldığımız bir yazı paylaşmıştık. Yazıyı okumak için TIKLAYIN. E-Devlet üzerinden yabancı çalışma izni de verilebiliyor. Yabancı çalışma izinleri daha önce Yabancılar Otomasyon Sistemi aracılığı ile veriliyordu ancak artık e-izin sistemi ile uygulamaya geçildi. Detaylı bilgiye E-Devlet üzerinde ulaşmak mümkündür.
